Wymiana zdań pod jednym z artykułów skłoniła mnie, żeby zająć się tym tematem. Nie raz, szczególnie w tekstach dla początkujących biegaczy, spotkamy się ze stwierdzeniem, że bieganie to idealny sport dla każdego, bo do jego uprawiania wystarczą nam nogi i trochę chęci. Do tej pory sądziłem, że wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że jest to ogromne uproszczenie i traktowanie go jako argumentu w dyskusji jest co najmniej niedorzeczne, okazało się jednak, że się mylę i znalazł się „biegacz”, który „biega w górach” i „jego mama też biega”, uważający, że wciskam ludziom kit, pisząc o zaletach butów czy ubrań przeznaczonych do biegania. W końcu bieganie jest sportem darmowym i wystarczą nam nogi, tak?
Fajne hasełko
Wydaje mi się, że żywotność mitu „darmowego biegania” wiąże się z jego walorem propagandowym oraz z niezrozumieniem podstawowej różnicy między aktywnością i sportem. To pierwsze wyjaśnię krótko, bo ciekawszy, i ważniejszy moim zdaniem. jest drugi aspekt tego problemu.
„Bieganie jest darmowe” brzmi dobrze. W końcu większość z nas zaczęła biegać, żeby schudnąć, a suplementy, odpowiednia dieta czy karnet na salę fitness kosztują relatywnie dużo, więc zestawiając z nimi „darmowe” bieganie z pewnością wybierzemy do ostatnie. Jeżeli zaczynamy biegać by poprawić swoją kondycję, to sprawa ma się podobnie – skoro jest darmowe, to chętniej z niego skorzystamy, zamiast płacić za siłownię lub basen. Gdy do tych zalet dorzucimy fakt, że hasło „bieganie jest darmowe” jest krótkie i łatwe do zapamiętania czy wpisania w internetową grafikę, to mamy przepis na wielką popularność tego mitu.
Aktywność i sport
Drugą kwestią jest wspomniane niezrozumienie różnicy pomiędzy zwykłą aktywnością i sportem. By obrazowo podjąć ten temat, posłużę się przykładami niezwiązanymi z bieganiem i dojdę do niego na końcu. Co powiecie na nurkowanie? Otóż nurkować można w wannie, do której uprzednio nalejemy odpowiednio dużo wody. W takim razie, pomijając koszt tych kilkunastu litrów H2O, dostajemy darmowy sport, racja? Ciekawe tylko, co powiedziałby na to rekordzista świata w nurkowaniu na obiegu zamkniętym, Krzysztof Starnawski? Polecam sprawdzić na czym polegał jego wyczyn i różnica między tymi przykładami będzie oczywista.
Nurkowanie, jako takie, może być darmową aktywnością – może je podjąć każdy, kto potrafi wstrzymać oddech na kilka sekund. Jednak od nurkowania – sportu, tę aktywność dzielą lata świetlne, które Panu Krzysztofowi z pewnością nie upłynęły na darmowym nurzaniu się w wannie.
Chodzenie to prawie bieganie i też jest darmowe (?)
Przykład drugi, bliższy bieganiu, a mianowicie chodzenie. Chodzimy wszyscy, więc wydawałoby się, że tym razem jestem pod ścianą i muszę uznać, że jest to sport darmowy. Ja jednak będę uparty i polecę do rozważenia kolejne przykłady. Człowiek o dwóch sprawnych nogach może chodzić do woli (powiedzmy, że „póki rezerwy energetycznie mu na to pozwolą”), a jak to się ma do chodzenia, które uprawiał Robert Korzeniowski? Chciałbym żyć w świecie, w którym czas od narodzin do Olimpiady Pan Robert spędził spacerując po osiedlowym parku w parze trampek, ale dam sobie brodę ściąć, że tak nie było.
Czy chodzenie jest darmową aktywnością? Oczywiście! Czy jest darmowym sportem? Nie!
Pora na nasze bieganie…
Nie zaskoczę Was już niczym, bo problem w przypadku biegania wygląda dokładnie tak samo. Zaskakujące dla niektórych może być jedno – Amerykanie wpadli na to, jak rozwiązać mit „darmowego biegania”. Co ciekawe, nie byli to mityczni „amerykańscy naukowcy”, ale zwykli biegacze, którzy podjęli ten problem, gdy w Stanach rozpoczął się pierwszy boom na bieganie.
Żeby nie zalewać Was po raz kolejny przykładami, przejdę od razu do sedna – bieganie jako aktywność jest darmowe. Może je podjąć każdy, kto będzie zdolny przeskakiwać z nogi na nogę, poruszając się do przodu lub w tył. Każdy z nas może w jakimkolwiek momencie wstać z fotela i po prostu się przebiec lub wyjść na zewnątrz i nie zwracając uwagi na swój strój, zrobić parę kilometrów. To faktycznie będzie bieganie i będzie darmowe (póki dżinsy nam się nie przetrą a mokasyny nie popękają).
Bieganie może być także relatywnie niedrogie. Jeżeli wdrożymy w życie mit „starych ciuchów z wuefu i trampek”, to dochodzimy do momentu, w którym nadal nie płacimy za wiele za bieganie. Najprostsze buty o sportowym wyglądzie do wydatek około 20 złotych, a spodnie dresowe i bawełniana koszulka na pewno walają nam się po domu. W takim stroju możemy bez problemów zrobić parę kilometrów wokół domu i wrócić z uśmiechem na ustach. Więc gdzie te koszty, o których miałem mówić?
Owe koszty pojawiają się, gdy przekraczamy barierę aktywności i przed nami rozwija się szeroka perspektywa, którą nazywam sportem. Czym wyróżnia się sport od prostej aktywności? Z pomocą przychodzi nam Słownik Języka Polskiego PWN, w którym znajdziemy informację, że sport to: ćwiczenia i gry mające na celu rozwijanie sprawności fizycznej i dążenie we współzawodnictwie do uzyskania jak najlepszych wyników. To oznacza, że już nie tylko wychodzimy raz na jakiś czas do parku na parę kilometrów, ale skupiamy się na rozwoju własnych umiejętności, trenujemy regularnie i bierzemy udział w zawodach, gdzie współzawodniczymy z innymi. Tutaj koszty pojawiają nam się na kilku poziomach: a) zapisujemy się do klubu sportowego lub na zorganizowane zajęcia; b) w związku regularnym treningiem nasze dotychczasowe ubrania zużywają się szybciej i częściej musimy je wymieniać; c) nasze dotychczasowe ubrania nie mają cech, które przydają się w czasie rywalizacji.
Od razu odbiję piłeczkę – pewnie, że można znaleźć darmowe, zorganizowane treningi biegowe, w których każdy może wziąć udział, ale uwierzcie mi, że mają się one nijak do treningów pod okiem trenera w klubie lub prywatnie. Co do drugiego punktu – nie muszę udowadniać, że ubrania dedykowane biegaczom są bardziej trwałe od zwykłych dresów i „obuwia sportowego”. Wystarczy, że będziecie częściej wymieniać te drugie i koszty zaczną rosnąć nawet na tanich ciuchach. Odnośnie punktu trzeciego mam pytanie, którego retoryczny charakter nie powinien być dla nikogo trudny do wychwycenia – czy sądzicie, że Usain Bolt pobiłby rekord świata na 100 metrów w waszych dresach i starych trampkach? Fakt, lata treningów pod okiem trenera (opłacanego), które opłaca firma sponsorująca Bolta, sprawiłyby, że pobiegł by szybko, ale na pewno nie tak, jak biega w swoich bajecznie drogich kolcach. Odbiję kolejną piłeczkę – tak, kiedyś biegano w zwykłych trampkach i w takim obuwiu bito kolejne rekordy w maratonie i na innych dystansach. Nie zmieniło się jednak to, że samo trenowanie było kosztowne i zawodnicy wspominają o tym w wielu wywiadach i książkach ze wspomnieniami. Należy także przypuszczać, że bicie kolejnych rekordów w biegach nie jest wyłącznie kwestią zmiany metodyki treningów (w której aż tak wielkich rewolucji nie ma), ale właśnie sprzętu, którego cechy na to pozwalają.
Ameryka i kwestie językowe
Jakie jest w takim razie rozwiązanie amerykanów, o którym wspominałem? To podział świata biegowego na jogging i running. Niby retoryka, a jednak za każdym z tych słów kryje się zupełnie inna wizja biegania. Jogging to wersja darmowa, którą z upodobaniem uprawia coraz więcej ludzi na świecie. Nie potrzeba im wiele, bo nie stawiają przed sobą celów sportowych – po prostu, dwa, trzy, może więcej razy w tygodniu wychodzą truchtać po okolicznych ścieżkach. A czym jest running? Running to bieganie-sport, to trenowanie, poprawianie swoich umiejętności, startowanie w zawodach nie po to, by odebrać żurek i kawałek metalu na sznurku, ale po to, by pokazać na co mnie stać, nawet jeżeli będę ostatni na mecie. Running wiąże się z kosztami – droższy sprzęt zapewnia m.in. lekkość, która jest nieoceniona przy sportowym bieganiu; trening pod okiem trenera to kolejne wydatki, a godziny poświęcone na bieganie często przekładają się na brak rozwoju zawodowego i wyższych zarobków (co więcej, często kończą się koniecznością porzucenia „zwykłej” pracy); kosztują także same zawody, o czym doskonale wiemy.
Nie ma sensu dalej wyliczać kosztów związanych z bieganiem-running, bo większość z nich jest oczywista dla trenujących biegaczy, a zupełnie nieistotna z punktu widzenia biegaczy uprawiających jogging. Warte wspomnienia są próby wprowadzenia w polskim światku wspomnianego wyżej podziału. W jednej z publikacji możemy spotkać podział na: ludzi, którzy biegają oraz tych, którzy trenują bieganie. Na różnych forach internetowych nieraz znajdziemy z kolei podział na truchtaczy i biegaczy. Pierwszy nie przyjął się jednak w szerszym kręgu, a drugi wydaje się obraźliwy, więc nie powinien być praktykowany.
Bez obrazy!
Nie chciałbym, żeby ktoś wyciągnął z mojego tekstu wniosek, że ludzie biegający z starych dresach nie są biegaczami lub, że w jakikolwiek sposób chcę im umniejszyć. Jestem zwolennikiem popularyzacji biegania i cieszy mnie widok każdego biegacza, którego mijam w przydomowym parku. To nie jest także pochwała wysokich cen, które czasami trzeba zapłacić za ubrania dedykowane biegaczom. Trzeba jednak stanowczo zerwać z mitem „darmowego biegania”.
Teksty dotyczące ubrań biegowych, które publikuje na portalu Trening Biegacza nie mają za zadanie „zmusić” kogokolwiek do wydawania pieniędzy. Jeżeli ktoś chce biegać boso, ubrany w same majtki, to jego sprawa i życzę mu wszystkiego najlepszego, ale to ze sportem najczęściej nie będzie miało wiele wspólnego. Jeżeli jednak ktoś chciałby zająć się trenowaniem biegania, to znajdzie na tym portalu teksty, dzięki którym pozna podstawowe wady i zalety danych produktów, które testujemy na samych sobie.
Wybór między joggingiem i runningiem należy do Was i wybranie tego pierwszego wcale nie jest poniżeniem, ale jasnym ustawieniem swoich celów i potrzeb.
wluznejformie 